Projekt LAKS (Lokalna Odpowiedzialność za cele protokołu z Kioto) powstał w celu włączenia wszelkich polityk związanych z problemami zmian klimatu do procesu podejmowania dotyczących ich decyzji na poziomie lokalnym.
Cechą szczególną polityk związanych ze zmianami klimatu jest to, że mają one charakter ponad-sektorowy i znajdują się ponad klasycznymi podziałami na gminy. Oznacza to, że bardziej niż w przypadku jakichkolwiek innych polityk, trudno jest spojrzeć całościowo na to, co robi gmina i monitorować wyniki tych działań.
Pokonanie tego ograniczenia jest niezwykłym wyzwaniem i to właśnie dlatego miasta są często mało zaangażowane w tę tematykę. Z tego powodu, w trakcie trwania tego projektu wypracowano narzędzia i procesy, które mogą być zastosowane w każdej gminie i które związane są z polityką klimatyczną.
Projekt LAKS ma na celu pokazanie miastom jaki potencjał drzemie w aktywnym uczestnictwie w osiąganiu celów protokołu z Kioto, oraz to w jaki sposób można osiągnąć cele ustanowione przez Komisję Europejską w ramach działań na rzecz klimatu oraz pakietu energii odnawialnej zatwierdzonych w grudniu 2008 oraz cele Konwentu Burmistrzów i Prezydentów Miast.
W tym temacie miasta są bardzo istotnym elementem, jako że odgrywają one podwójną rolę planistów i gwarantów integralności między lokalnym kapitałem a rzeczywistością. Jednocześnie mają one pogląd na lokalną specyfikę i lokalne problemy. Dlatego też są to najwłaściwsze podmioty do wdrażania i planowania polityk, które byłyby efektywne z punktu widzenia redukcji emisji gazów cieplarnianych oraz do tworzenia planów adaptacyjnych które współdziałałyby z tymi pierwszymi.
W końcu, gminy jako bezpośredni przedstawiciele ludności oraz gwaranci lokalnego dobrobytu powinny być upoważnione do bezpośredniego działania na rzecz redukcji emisji gazów cieplarnianych ponieważ korzyści w pierwszej kolejności spływać będą na społeczność lokalną. Projekt LAKS skupia się na dwóch zagadnieniach kluczowych z punktu widzenia odpowiedzialności za zrównoważenie polityk lokalnych: na zmianach klimatu i na odpowiedzialności.
W odniesieniu do pierwszego z tych aspektów należy w pierwszej linii skupić się na celach wyznaczonych przez Komisję Europejską czyli do 2020 na:
• redukcji całkowitego poziomu emisji o 20% w stosunku do poziomu z 1990;
• redukcji zużycia energii o 20%, podniesieniu efektywności zużycia energii;
• zwiększeniu udziału odnawialnych źródeł energii w rynku do 20%.
Osiągnięcie tych celów wymaga prawdziwego zaangażowania ze strony każdego podmiotu odgrywającego jakąś rolę w społeczeństwie.
Drugie zagadnienie zajmuje się przejrzystością procesu ustanawiania polityki, kwestiami odpowiedzialności oraz zaangażowaniem społeczności. Czyli innymi słowy odpowiedzialnością. Narzędzia wypracowane w literaturze fachowej wspierają władze lokalne w rozwijaniu liniowego procesu podejmowania decyzji. Cele są już tam ustalone, działania wdrożone, a wyniki są mierzone i podawane do wiadomości publicznej.
Cele projektu są następujące:
• Lokalny wkład w cele zawarte w działaniach na rzecz klimatu Komisji Europejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem zasady subsydiarności władz lokalnych.
• Wyposażenie władz lokalnych w narzędzia ułatwiające wprowadzenie celów związanych z redukcją emisji gazów cieplarnianych do polityk lokalnych gmin.
• Stworzenie jednolitego systemu oceny wpływu polityki na środowisko.
• Wzrost poziomu przeźroczystości i odpowiedzialności władz lokalnych, głównie w kwestiach związanych z redukcją emisji gazów cieplarnianych.
Ostateczna struktura podręcznika LAKS
Podręcznik ten został opracowany w celu zaoferowania gminom narzędzi operacyjnych do wdrożenia lokalnych strategii klimatycznych oraz Planu Łagodzenia i Adaptacji. W szczególności, wyróżniono cztery główne kroki procesu i odpowiadające mu narzędzia i elementy przewodnika.
Te cztery kroki są konieczne do zdefiniowania lokalnej polityki klimatycznej i osiągnięcia całościowego systemu odpowiedzialności za te kwestie. Każdy z kroków wspiera społeczność lokalną w rozwijaniu konkretnych narzędzi przydatnych w osiągnięciu wyników projektu. Proces ten został podsumowany na poniższym rysunku.
KROK 1. Wykaz emisji gazów cieplarnianych
Ten krok ma na celu stworzenie lokalnej listy źródeł emisji gazów cieplarnianych na poziomie lokalnym z uwzględnieniem najbardziej znaczących czynników (produkcja energii, budynki publiczne, oświetlenie publiczne, sektor mieszkaniowy i przemysłowy itp.) Reprezentuje to podstawę na której oparty będzie Plan Łagodzenia i Adaptacji oraz bazę do określenia gminnych celów redukcji emisji.
KROK 2. Wielowymiarowa ocena polityki
Obejmująca wiele kryteriów polityka oceny została stworzona w celu zidentyfikowania najtrafniejszych interwencji, które należy zawrzeć w Planie Łagodzenia i Adaptacji. Ma ona na celu:
• ocenę wpływu lokalnych czynników środowiskowych, społecznych i ekonomicznych na wdrażanie polityki i interwencji zawartych w Planie Łagodzenia i Adaptacji;
• pomoc władzom lokalnym w wyborze najlepszych opcji interwencyjnych;
• pomoc w przejściu drogi od spisu dla planu poprzez pomoc gminom w wzięciu pod uwagę różnych opcji wpływu na środowisko, społeczeństwo oraz gospodarkę;
• stworzenie użytecznej bazy danych możliwych polityk mających na celu obniżenie emisji CO2 na poziomie lokalnym.
KROK 3. Plan Łagodzenia i Adaptacji
Ten krok ma na celu stworzenie Planu Łagodzenia i Adaptacji poprzez:
• stworzenie planu obejmującego wszystkie interwencje, które mogą przyczynić się do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych na poziomie lokalnym;
• zaangażowanie różnych sektorów gminy w zrozumienie, co mogę zrobić w celu redukcji emisji gazów cieplarnianych na poziomie lokalnym;
• ustanowienie celów i odpowiedzialności w celu ułatwienia monitorowania wyników.
KROK 4. Bilans klimatyczny
Bilans klimatyczny to system monitorowania opracowany przez projekt LAKS w celu rocznej oceny stanu wdrożenia polityk zawartych w Planie Łagodzenia i Adaptacji i osiągniętych wyników. Bilans klimatyczny może być kompilowany dorocznie tak, aby stworzyć z niego ciągły system odpowiedzialności oraz w celu zintegrowania Planu Łagodzenia Adaptacji w proces podejmowania decyzji w Państwa gminie.
Poniższy rysunek pokazuje każdy krok, który Państwa dotyczy i który znajdą Państwo w Ostatecznym Podręczniku.
